Wielkotowarowa produkcja sadownicza z roku na rok jest coraz bardziej wymagająca, zwłaszcza pod kątem ochrony plantacji przed chorobami. Uzyskanie pełnowartościowych owoców preferowanymi przez konsumentów zrównoważonymi metodami jest jednak możliwe. Z pomocą przychodzą metody agrotechniczne i biologiczne, opisane w metodykach integrowanej czy ekologicznej produkcji. A także nowoczesne techniki ochrony roślin opracowane m.in. we współpracy między ośrodkami badawczymi a firmami sektora prywatnego.
Jedną z najgroźniejszych chorób w uprawie jabłoni jest parch jabłoni. Na plantacjach krzewów
jagodowych zagrożenie stanowi m.in. szara pleśń. W warunkach dążenia do zrównoważenia produkcji
rolniczej zwalczanie tych (i innych) chorób wymaga wielokierunkowego podejścia do zabiegów
ochrony, które łączą minimalizację zużycia preparatów syntetycznych na korzyść metod biologicznych
i agrotechnicznych. Takie podejście pozwala na wyprodukowanie pełnowartościowych owoców
o mniejszej niż w uprawach konwencjonalnych zawartości pozostałości środków ochrony roślin,
a przeprowadzane zabiegi nie tylko skutecznie chronią plony, ale także środowisko naturalne.
W sadach jabłoniowych
Parch jabłoni, który spędza sadownikom sen z powiek, jest najczęstszą chorobą tych drzew, jednak odpowiednia profilaktyka i zwalczanie pozwalają uzyskać owoce pozbawione objawów infekcji.
Jednym z kluczowych elementów ochrony przed parchem jest regularne monitorowanie warunków
sprzyjających infekcjom, obejmujące m.in. ocenę wilgotności i temperatury. Warto zainwestować
w narzędzia diagnostyczne umożliwiające wskazanie okresów największego ryzyka infekcji
pierwotnych i wtórnych. Tu z pomocą mogą przyjść różne programy oferowane przez firmy
komercyjne czy instytuty naukowe umożliwiające sygnalizację tych newralgicznych okresów, co z kolei
pozwala na rozpoczęcie zabiegów zapobiegawczych.
Ponadto w przypadku parcha jabłoni kluczowym elementem profilaktycznym jest ograniczanie źródeł
infekcji pierwotnych, które mogą zagrażać drzewom w kolejnym sezonie wegetacyjnym.
W tym kontekście bardzo ważne jest usuwanie opadłych liści jesienią i zimą, ponieważ stanowią one
główne źródło infekcji na wiosnę. Można je wywieźć z sadu lub rozdrobnić i wymieszać z glebą, co
przyspieszy ich rozkład. W przypadku integrowanej produkcji rozkładanie opadłych liści można
wspomóc traktując je roztworem mocznika o stężeniu 5%, a w sadach ekologicznych – stosując
specjalne preparaty mikrobiologiczne.
Na plantacjach krzewów jagodowych
Szara pleśń to choroba grzybowa, która szczególnie zagraża uprawom maliny, borówki wysokiej,
ale także porzeczek. Jej rozwojowi sprzyjają wilgotne warunki atmosferyczne.
Również w tym przypadku zapobieganie rozprzestrzenianiu się choroby, niezależnie od rodzaju
produkcji, wymaga działań ograniczających źródła infekcji.
W przypadku malin, zapobieganie chorobie polega przede wszystkim na wycinaniu silnie porażonych
pędów, zwłaszcza po zakończeniu zbiorów. Należy też zwrócić uwagę na odpowiednie stosowanie
nawozów azotowych, ponieważ nadmiar azotu zwiększa podatność roślin na choroby.
Badania naukowe wskazują, że nawożenie plantacji produktami o działaniu fungistatycznym,
takimi jak preparaty zawierające chitozan, fosfor czy potas, wspomaga ochronę przed szarą pleśnią.
Zaleca się także stosowanie nawadniania kroplowego, które w przeciwieństwie do deszczowni
zmniejsza wilgotność na powierzchni roślin, zapobiegając rozwojowi choroby.
W przypadku borówki, działania profilaktyczne obejmują m.in. usuwanie porażonych pędów,
umiarkowane nawożenie azotowe czy stosowanie preparatów o właściwościach fungistatycznych.
Należy także zadbać o odpowiednie cięcie krzewów – ograniczanie zagęszczenia pędów zapewnia
lepszy przepływ powietrza, a to również pomaga zmniejszyć ryzyko infekcji.
W przypadku porzeczek działania prewencyjne polegają m.in. na ograniczeniu zachwaszczenia
na plantacji, właściwym nawożeniu azotowym, stosowaniu preparatów o działaniu fungistatycznym
czy wiosennym usuwaniu starszych pędów. Instalując na plantacji system nawadniania, również tutaj
warto zainwestować w system kropelkowy.
Współpraca kluczem do sukcesu
Warto pamiętać, że w walce z chorobami roślin sadowniczych kluczową rolę odgrywa współpraca
między sadownikami, naukowcami i ekspertami ds. ochrony roślin. Stały kontakt ze specjalistami
z instytutów badawczych, ośrodków doradztwa rolniczego czy pracownikami firm sektora
prywatnego umożliwia sadownikom szybki dostęp do aktualnej wiedzy na temat chorób, korzystania
z wyników najnowszych badań oraz testowania nowatorskich, także ekologicznych metod ochrony.
Co najważniejsze – metod coraz prostszych i skuteczniejszych.
Producenci owoców, poprzez wymianę doświadczeń oraz regularne konsultacje z ekspertami, zyskują
możliwość skuteczniejszego reagowania na pojawiające się zagrożenia. Takie podejście do uprawy nie
tylko zwiększa efektywność ochrony, ale także minimalizuje ryzyko dla środowiska naturalnego.
Wybór bardziej zrównoważonych metod uprawy to krok w stronę podnoszenia jakości produktów
i ukłon w kierunku konsumentów.
Zobacz też: https://www.pprol.pl/swieze-owoce/
