Według aktualnych prognoz Banku Światowego światowa gospodarka ma wzrosnąć w 2023 r. o zaledwie 1,7 proc. Jak zauważono w raporcie: „praktycznie we wszystkich regionach świata wzrost dochód na mieszkańca będzie wolniejszy niż w dekadzie poprzedzającej COVID-19”. Szacuje się, że wzrost w regionie Europy i Azji Środkowej (ECA) zwolnił w 2022 r. do 0,2 proc. Warto zauważyć, że pomijając Rosję i Ukrainę z tych danych, wzrost dla Regionu wynosi 4,2 procent, prawie o połowę mniej niż rok wcześniej.
W całej Azji Środkowej tempo wzrostu ponownie wzrosło od dramatycznych spadków z 2020 r., ale wojna na Ukrainie – i jej skutki dla światowej i regionalnej gospodarki – zahamowały odbicie. Na przykład z czterech uwzględnionych państw Azji Środkowej tylko w Kazachstanie przewiduje się obecnie poprawę tempa wzrostu rok do roku, z 3,0 proc. szacowany na 2022 r. do 3,5 przewidywany na 2023 r. Niemniej jednak nadal jest to spowolnienie w stosunku do tempa wzrostu z 2021 r. wynoszącego 4,1 proc., po spadku o 2,5 proc. w roku pandemii.
Rok 2022 oznaczał także ożywienie dla Kirgistanu, kiedy kraj wzrósł ze spadku o 8,4% w 2020 r. do tempa wzrostu na poziomie 3,6% w 2021 r. i szacunkowej stopy wzrostu na poziomie 5,5 w 2022 r. Jednak prognoza na 2023 r. przewiduje spowolnienie 3,5 proc.
Szacuje się, że Tadżykistan, który odnotował spowolnienie tempa wzrostu do 4,4 procent w 2020 r. i powrót do 9,2 procent w 2021 r., odnotował w 2022 wzrost na poziomie 7,0 procent, a prognoza przewiduje dalsze spowolnienie do 5,0 procent w 2023 r.
Również Uzbekistan odnotował pozytywny – choć spowolniony – wzrost w 2020 r. o 1,9%. W 2021 r. wzrósł on do 7,4 proc., ale szacunki na 2022 r. wskazują na spowolnienie do 5,7 proc. Obecna prognoza przewiduje wzrost o 4,9 procent w 2023 roku.
Jak zauważa analiza Banku Światowego, przewidywane wcześniej spowolnienie w regionie ECA było „mniej wyraźne, niż początkowo przewidywano”. „Gwałtowny wzrost kapitału i migrantów z Rosji, a także możliwe przekierowanie niektórych przepływów handlowych i finansowych, pomogły napędzać popyt krajowy i eksport usług w kilku gospodarkach zwłaszcza Kazachstanu i Uzbekistanu.” – czytamy w analizie.
Silne wyzwania dotykają także politycznych scenariuszy. Porządkowanie spraw granicznych, porozumienia energetyczne i zagospodarowania wody, działania Kierownictw Państwowych krajów Azji Centralnej poszukujących nowych, partnerskich rozwiązań w szczególnym obszarze rywalizacji mocarstw wokół Azji Centralnej. Ambicje Rosji i Chin, Indii, Unii Europejskiej i USA w zderzeniu z wyborami, które muszą podejmować miejscowi politycy, lokalne społeczności i ich gospodarki. Wystarczy prześledzić intensyfikację spotkań i wizyt Przywódców poszczególnych Państw w Moskwie, Paryżu czy Pekinie i Stambule. Określenie na nowo nowej roli dla WNP, Unii Celnej, Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (OUBZ), Szanghajskiej Organizacja Współpracy (SOW), Organizacji Państw Tureckich, Konferencji w sprawie interakcji i środków zaufania w Azji (CICA) i innych.
Międzynarodowe Forum w Astanie
Jako ambitną próbę w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie „Azjo Centralna co dalej?” trzeba potraktować najnowszą i bardzo ciekawą inicjatywę i propozycję Przywódcy Kazachstanu. Kazachstan organizuje nowe Międzynarodowe Forum w Astanie (The Astana International Forum, AIF) w celu sprostania kluczowym globalnym wyzwaniom.
Forum odbędzie się pod patronatem Prezydenta Kazachstanu Kasyma-Żomarta Tokajewa w dniach 8-9 czerwca 2023 roku w Astanie. Stanie się platformą dialogu między wysokimi rangą delegatami z zagranicznych rządów, organizacji międzynarodowych, biznesu i środowiska akademickiego w celu znalezienia sposobów rozwiązania problemów, takich jak zmiany klimatyczne, niedobory żywności i bezpieczeństwo energetyczne.
Komentując wagę inicjatywy – Międzynarodowego Forum w Astanie – Prezydent Tokajew podkreślił:
„Dzisiaj na całym świecie stoimy przed historycznymi wyzwaniami, jakich nie widzieliśmy od dziesięcioleci lub dłużej. Wyzwania te wywierają bezprecedensową presję na społeczność międzynarodową, tworząc nowe linie podziału i kwestionując zasady globalizacji i multilateralizmu. Międzynarodowe Forum w Astanie jest powołane, aby odpowiedzieć na te wyzwania, stawiając na pierwszym miejscu współpracę jako główny postulat funkcjonującego systemu międzynarodowego. Kazachstan ma długą historię rozwoju konstruktywnych relacji międzynarodowych, służąc jako pomost między Wschodem a Zachodem, i chociaż polityka ta została poddana surowej próbie w 2022 roku, udowodniła ona swoją odporność. Pokazaliśmy wartość współpracy. Mamy nadzieję, że dzięki Międzynarodowemu Forum w Astanie zbudujemy nowe mosty i wzmocnimy więzi, łącząc się, aby sprostać zbiorowym wyzwaniom, przed którymi stoimy, wytyczając nową ścieżkę naprzód – dyplomatyczną, gospodarczą i polityczną”.
Bardzo liczę na duży udział w Forum polskiej dyplomacji, polityki i biznesu. Azja Centralna i Kazachstan to ważny obszar naszego zainteresowania nie tylko jako Kraju NATO i UE, ale także relacji dwustronnych i regionalnych, potrzeby zabezpieczenia interesów polskiej gospodarki i przedsiębiorczości, wykorzystania potencjału w modernizacji miejscowej gospodarki i rolnictwa, rosnącej współpracy na korytarzach transportowych Azja-Azja Centralna-Polska-Unia Europejska. W obszarze Transport-Spedycja-Logistyka ważnym etapem do Forum w Astanie będzie na pewno kwietniowy FRACHT 2023 w Warszawie z udziałem dyplomatów i biznesu z Kazachstanu i Uzbekistanu.
Program Forum obejmuje podstawowe wystąpienia i referaty, sesje panelowe, dyskusje i inne wydarzenia towarzyszące. Rejestracja na wydarzenie jest już otwarta, zainteresowane osoby mogą rejestrować się pod tym linkiem>>
Autor: Janusz Piechociński │Prezes Izby Przemysłowo-Handlowej Polska Azja │Przewodniczący Rady Programowej FRACHT 2023
