Aktywny proces powstawania próchnicy oznacza dominację pożytecznej mikroflory w glebie i korzystne warunki dla wzrostu systemu korzeniowego roślin. Dodatni bilans węgla organicznego w uprawie gleby jest wzorcem rolnictwa nowoczesnego, regeneratywnego i dającego plony o bardzo wysokiej jakości biologicznej. Badanie zawartości próchnicy i/lub węgla organicznego winno być podstawą do tworzenia planów nawożenia upraw.
Użycie zwrotu „aktywny proces powstawania próchnicy”, oznacza, że w glebie może być zasób substancji i substratów z których mogłaby powstawać próchnica, ale ten proces jest zablokowany i próchnica nie powstaje. Dzieje się tak wtedy, kiedy dominującym albo jedynym nawożeniem w uprawie jest nawożenie mineralne, nieracjonalnymi dawkami nawozów syntetycznych (głównie azotu w formie azotanowej, czy też wapnowanie przy dużych zawartościach wapnia w glebie a także stosowanie chemicznych, doglebowych ŚOR). Zablokowany proces próchniczy oznacza brak aktywności biologicznej w kompleksie sorpcyjnym, co skutkuje wymywaniem szeregu pierwiastków, anionów, kationów i stają się one niedostępne dla roślin.
Wywołane procesy oksydacyjne utleniają próchnicę zwiększając jej naturalny roczny ubytek. Oznacza to brak korzyści z zawartej próchnicy w postaci dostępności anionów i kationów, ograniczenie ilości gromadzonej wody i jeszcze dodatkowo następują straty tejże próchnicy. Dlatego też nawożenie naturalne, organiczne w rolnictwie opartym na glebie a nie podłożach, winno być nawożeniem głównym, gdyż jest niezbędnym wsadem do inicjowania, podtrzymania, czy też zwiększania intensywności powstawania próchnicy w glebie, a nawożenie mineralne może być uzupełniającym na okoliczność niewystarczających ilości potrzebnych roślinie składników.
Nawożenie naturalne interpretujemy jako nawożenie obornikiem, gnojówką, gnojowicą, pofermentami, resztkami pożniwnymi, pozbiorczymi w uprawie roślin, wyściółkami z chowu i hodowli różnych zwierząt, guanem, międzyplonami, śródplonami, środkami poprawiającymi właściwości gleby, tworami amorficznymi i krystalicznymi glinokrzemianów i skał odpowiednio zmielonymi, kompostami – których wspólną cechą jest stymulowanie życia biologicznego gleby, zwiększanie zasobności pokarmowej i żyzności gleby. W zależności od rodzaju użytych komponentów i technologii przygotowania nawozy naturalne są w formie płynnej ( jak gnojowica, gnojówki roślinne i zwierzęce, pofermenty), sypkiej pylistej (jak bazalt, kreda, wapno, zeolit, glaukonit) , sypkiej granulowanej (jak oborniki, środki poprawiające właściwości gleby, kompleksy mineralne, mineralno-organiczne, alginit), wilgotne – ziemiste (jak komposty, ziemie ogrodnicze, oborniki) i jako nawozy zielone (jak międzyplony, śródplony).
Szczególnie skuteczną formą nawożenia naturalnego jest stosowanie przefermentowanych substratów, komponentów, nawozów. Proces fermentacji wyklucza zagniwanie materii organicznej, eliminuje uciążliwe odory (minn. pochodzące z emisji amoniaku i siarkowodoru) i powoduje, że do gleby trafia przetworzona materia organiczna z ogromną ilością pożytecznej mikroflory i zasobem gotowych metabolitów stymulujących rozwój systemu korzeniowego. Zarazem obecne pożyteczne mikroorganizmy wśród których są również mikroorganizmy probiotyczne i promieniowce stanowią swoistą zaszczepkę ekosystemu gleby wypierającą patogeny (np.; Fusarium sp).
Nawożenie naturalne jest swoistą inwestycją w glebę, która z każdym rokiem będzie odpłacała się bardziej Gospodarzowi. Zwiększenie zawartości próchnicy, biologizowanie upraw, korzystanie z naturalnych procesów zwiększających zasobność i dostępność składników w uprawie roślin to działania, które ograniczą ilości stosowanych dotychczas nawozów mineralnych, wyeliminują potrzebę zapraw chemicznych na rzecz zapraw biologicznych stymulujących kiełkowanie, ograniczą aktywność części patogenów i potrzebę ich zwalczania. Natura górą.
