W ciągu ostatniej dekady liczba pszczelarzy w Polsce niemal się podwoiła – z 58 tys. w 2014 roku do prawie 100 tys. w 2024 roku. Znacząco wzrosła także liczba rodzin pszczelich – z 1,386 mln do 2,350 mln w tym samym okresie. Rosnące zainteresowanie pszczelarstwem stanowi pozytywną tendencję dla różnorodności biologicznej i produkcji rolnej.
Jak zacząć pszczeli biznes?
Jak wskazują eksperci CDR w Brwinowie Oddział w Poznaniu w poradniku pt. „Prowadzenie małej pasieki i sprzedaż produktów pszczelich z gospodarstwa w ramach krótkich łańcuchów dostaw”, prowadzenie małej pasieki i sprzedaż powstałych w niej produktów wymaga uwzględnienia kilku kluczowych aspektów. Należy dokonać pisemnego zgłoszenia zamiaru prowadzenia tej działalności w Powiatowym Inspektoracie Weterynaryjnym właściwym ze względu na miejsce lokalizacji pasieki. Po wprowadzeniu do rejestru i nadaniu weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego, pasieka zostaje objęta nadzorem weterynaryjnym. Przy czym, dla pasiek jako miejsc utrzymywania zwierząt nie wydaje się decyzji o spełnieniu wymogów weterynaryjnych. A ich rejestr prowadzi się wyłącznie w celu zwalczania i monitorowania chorób zakaźnych pszczół.
Po rejestracji pasieki, właściciel ma obowiązek zgłoszenia sprzedaży bezpośredniej do powiatowego lekarza weterynarii, na terenie którego pozyskuje produkty pszczele. W terminie 30 dni przed jej rozpoczęciem. Rejestracja tej działalności pozwala na sprzedaż nieprzetworzonych produktów pszczelich, pochodzących wyłącznie z własnej pasieki. Takich jak miód, pyłek pszczeli, pierzga, mleczko pszczele.
Jak zacząć sprzedaż bezpośrednią?
Sprzedaż bezpośrednią można prowadzić na obszarze województwa, na terenie którego pozyskuje się produkty pszczele. Lub na obszarze sąsiadujących z nim województw. O tym fakcie trzeba powiadomić powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce prowadzenia sprzedaży. Obowiązuje termin 7 dni przed dniem rozpoczęcia tej sprzedaży.
Miejscem prowadzenia sprzedaży bezpośredniej nieprzetworzonych produktów pszczelich w opakowaniach jednostkowych może być sama pasieka. A także targowisko czy zakłady prowadzące handel detaliczny.
Dochody ze sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy lub hodowli, nie stanowiących działów specjalnych (pasieki powyżej 80 rodzin) są zwolnione od podatku dochodowego. Przed wydaniem decyzji o rejestracji sprzedaży bezpośredniej i nadaniu weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego, powiatowy lekarz weterynarii lub upoważniony przez niego pracownik Powiatowego Inspektoratu Weterynarii przeprowadza kontrolę miejsca zgłoszonego we wniosku. Jeśli wymagania weterynaryjne są spełnione, to działalność ta zostaje wpisana do rejestru.
Jak sprzedawać produkty?
Działalność można rozpocząć po uzyskaniu decyzji administracyjnej o wpisie do rejestru właściwego PLW. I nadaniu zakładowi weterynaryjnemu numeru identyfikacyjnego. W ramach RHD można sprzedawać wyłącznie nieprzetworzone produkty pszczele, tj.: miód, pyłek pszczeli, pierzgę, mleczko pszczele. Co najmniej 50% produkcji musi pochodzić z własnej hodowli lub chowu. Wytworzone produkty można zbywać konsumentom końcowym. A także do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczaniem dla konsumenta finalnego. W tym: sklepów, restauracji, stołówek i innych placówek o podobnej charakterystyce, które zlokalizowane są na ograniczonym obszarze.
Produkcja i zbywanie żywności w ramach rolniczego handlu detalicznego nie mogą być dokonywane z udziałem pośrednika. Z wyjątkiem zbywania takiej żywności podczas wystaw, festynów, targów lub kiermaszy, organizowanych w celu promocji żywności.
Co ważne, w miejscu sprzedaży w ramach RHD należy umieścić w sposób czytelny i widoczny dla konsumenta napis RHD oraz dane podmiotu prowadzącego handel. Ponadto, pszczelarz w ramach RHD ma obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży w danym roku. Oddzielnie za każdy rok kalendarzowy. Ewidencję sprzedaży należy przechowywać przez dwa lata, licząc od końca roku kalendarzowego, za który została sporządzona.
Wymagania weterynaryjne przy produkcji, sprzedaży i przechowywaniu produktów pszczelich
Eksperci CDR zwracają uwagę, że najważniejsze w prowadzeniu działalności oraz RHD jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny w miejscu produkcji, sprzedaży i podczas przechowywania, zapewniających odpowiednią jakość wytworzonej żywności. Miejsca prowadzenia sprzedaży bezpośredniej należy utrzymywać w czystości poprzez właściwe czyszczenie i dezynfekcję. Wprowadzanie produktów pszczelich do handlu detalicznego wymaga uzyskania przez producenta świadectwa jakości handlowej wydawanego po przeprowadzeniu wymaganych badań przez Wojewódzki IJHARS. Do sprzedaży można wprowadzać miód spełniający określone wymagania jakościowe. Miodobranie należy przeprowadzać tylko z plastrów zasklepionych. Wskazane jest, aby pomieszczenie, w którym są przechowywane pojemniki z miodem było ciemne, chłodne i suche, o temperaturze nie wyższej niż 18°C i wilgotności względnej powietrza 65-75%. Miód powinien być przeznaczony do konsumpcji przed upływem trzech lat od pozyskania.
Lokalizacja pasieczyska
Jak wyjaśniają autorzy poradnika, warunki dotyczące miejsc stacjonowania uli nie są uregulowane przepisami prawnymi. Przy lokalizacji pasieki stosuje się prawo zwyczajowe, według którego przyjmuje się, że ule z pszczołami nie powinny znajdować się bliżej niż:
- 10 m od sąsiedniej działki lub uczęszczanej drogi publicznej. Odległość tę można zmniejszyć nawet do 3 m, jeżeli teren ten oddzieli się stałym ogrodzeniem np. parkanem czy żywopłotem o wysokości minimum 3 m tak, aby wymusić przelot pszczół nad nim;
- 50 m od autostrad i dróg szybkiego ruchu;
- 150 m od szkół, przychodni, domów opieki i innych obiektów użyteczności publicznej.
Najkorzystniej jest lokalizować pasieki produkcyjne na obszarach o dużej obfitości i wydajności roślin pożytkowych.
Na pasieczysko najlepiej wybrać miejsce suche, zaciszne, osłonięte od wiatrów, o równym podłożu i lekko zacienione, a w terenie górzystym − stok południowy. Najbardziej praktyczne jest ustawienie uli obok siebie, w rzędach, co ułatwia dokonywanie przeglądu wszystkich rodzin w pasiece po kolei. Odległość między ulami w kierunku lotu pszczół powinna wynosić co najmniej 4 metry i około 3 m z boków. Otwory wylotowe należy kierować na południowy wschód lub zachód. A na terenach wilgotnych i chłodnych − na południe. Wskazane jest, aby na teren pasieczyska doprowadzić wodę.
Ilość rodzin pszczelich powinna być dostosowana do stopnia napszczelenia terenu. Przyjmuje się, że w przypadku pasiek stacjonarnych ilość rodzin powinna wynosić ok. 8-10 na 100 ha.
Dobry ul, czyli jaki?
Dobrze skonstruowany ul powinien zapewniać właściwe warunki życia i rozwoju rodziny pszczelej oraz sprawną obsługę. Istotnym elementem każdego ula jest jego izolacja przed przegrzaniem w okresie letnim, ocieplenie w okresie zimowym. Ponadto dobra wentylacja i nienasiąkliwość użytego materiału. Najczęściej do budowy uli wykorzystuje się drewno gatunków miękkich, tj.: lipa, wierzba, topola, osika czy sosna. Do ocieplenia można zastosować słomę, sieczkę bądź wióry z drewna liściastego. Daszki najczęściej pokrywa się papą, blachą stalową lub aluminiową. Części drewniane trzeba zabezpieczyć impregnatem przed wilgocią. W efekcie w pasiece powinien być użytkowany jeden typ ula, co znacznie usprawnia wykonywanie większości zabiegów.
Zakup pszczół
Jak podpowiadają autorzy poradnika, przed podjęciem decyzji o zakupie pszczół, warto uzyskać kilka przydatnych informacji. Takich jak: linia/rasa pszczół, wiek matki, przebyte choroby w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy. Także sposób zwalczania warrozy w poprzednich dwóch sezonach. Ponadto wykonane zabiegi techniczne i profilaktyczno-lecznicze, ilość pozyskanego miodu; dokarmianie czy podawanie węzy w danym roku. Niezbędny jest także przegląd roju pod względem zdrowotności, siły rodziny i wartości matki. Najlepiej w towarzystwie doświadczonego pszczelarza.
Wartość matki ocenia się na podstawie ilości, wyglądu i ułożenia czerwia. W ulu z czerwiącą młodą matką występuje czerw zwarty. Zdrowy czerw pokrywa plaster w formie koła lub elipsy. Po miodobraniu wskazana jest wymiana dwuletnich matek. W przypadku słabej wydajności, matkę należy zmieniać co roku.
Źródło: agronomist.pl
Zobacz też: https://www.pprol.pl/eksport-miodu/
