Jak ciąć?
Prawidłowo uformowane drzewa powinny mieć kształt wrzeciona lub wysmukłego stożka z dominującym i stabilnym przewodnikiem oraz z pędami bocznymi grubszymi i szerszymi u podstawy (2–3-letnie), a węższymi i młodszymi w środkowych i najwyższych partiach koron drzew (luźno wyrastające pędy 1–2-letnie w górnej części przewodnika i 1–3-letnie w środkowej części przewodnika). Taką koronę uzyskuje się zwykle poprzez wymianę całych nadmiernie zagęszczających się pędów i gałązek. Systematyczna wymiana pędów sprawia, że drzewa są cały czas młode, co zapewnia coroczne obfite owocowanie. Należy pamiętać, że owoce o wysokiej jakości powstają przede wszystkim na 2- i 3-letnich pędach. To właśnie takich pędów powinno być najwięcej w koronie drzewa.
Dlaczego opisane wyżej formowanie drzew prowadzące do uzyskiwania luźnych, przewiewnych koron jest istotne? Po pierwsze – w przypadku zabiegów opryskiwania ciecz robocza łatwiej penetruje tak przycięte korony. Po drugie – z koron takich szybciej odparowuje rosa czy deszcz, co utrudnia infekcję i rozwój chorób. W rezultacie zmniejsza się liczba koniecznych do wykonania zabiegów ochrony, co jest szczególnie istotne w kontekście ograniczania zużycia środków chemicznych.
Jak regulować owocowanie?
Można przyjąć, że podstawowym elementem strategii planowania owocowania jabłoni jest cięcie zimowe. Prawidłowo przeprowadzane pomaga w uzyskaniu owoców wysokiej jakości – zarówno pod względem ilościowym, jak również jakościowym. Mimo to za najbardziej skuteczną metodę regulacji owocowania uznaje się odpowiednio wcześnie przeprowadzone przerzedzanie chemiczne kwiatów i zawiązków. Przyjmuje się, że im wcześniej przeprowadzony jest zabieg, tym większy będzie jego wpływ na zakładanie pąków kwiatowych na rok następny, a więc na regularność owocowania.
Produkty przeznaczone do tego zabiegu rejestrowane są przez resorty rolnictwa poszczególnych krajów unijnych. Każdy taki środek zawiera etykietę-instrukcję jego stosowania. Do przerzedzania kwiatów jabłoni można także użyć tiosiarczanu amonu (ATS). Opryskiwanie przeprowadza się 1–2 krotnie w sezonie, cieczą roboczą o stężeniu 1%. Pierwszy zabieg wykonuje się, gdy kwiaty na starszych pędach są już otwarte, a drugi (jeśli zachodzi taka konieczność) 3–5 dni później. Zabieg należy wykonać w dni słoneczne przy temperaturze powyżej 15°C, gdy drzewa są suche, stosując do 500 l cieczy na ha. W fazie różowego pąka do przerzedzania kwiatów jabłoni można użyć także mocznika w stężeniu 3%, używając około 500 l cieczy na ha.
Biorąc pod uwagę zrównoważone podejście do produkcji sadowniczej, warto rozważyć wykonanie przerzedzania mechanicznego. Metoda ta, podobnie jak wczesne przerzedzanie chemiczne, wpływa na regularność owocowania drzew, ale w porównaniu z przerzedzaniem chemicznym jest bardziej przyjazna dla środowiska naturalnego, a więc dopuszczona jest nawet w uprawach ekologicznych. Jest również zdecydowanie mniej pracochłonna niż przerzedzanie ręczne. Do przerzedzania mechanicznego przeznaczone są specjalne maszyny podłączane do traktora (na europejskim rynku dostępne są m.in. Darwin i BAUM). Taki sposób regulacji owocowania można wykonywać od fazy różowego/białego pąka do końca kwitnienia, ale najlepsze rezultaty osiąga się, przeprowadzając je od fazy balona do otwarcia 2–3 kwiatów w kwiatostanie.
Warto pamiętać, że w uprawach ekologicznych możliwe jest także ograniczanie ilości zawiązków owocowych za pomocą nawozów wapniowo-siarkowych stosowanych w okresie kwitnienia.
Nawadnianie
O trudnej sytuacji hydrologicznej w Europie alarmuje się już od lat. Gorące i suche miesiące letnie stają się już standardem, ale to nie wszystko. Również coraz cieplejsze zimy sprawiają, że sytuacja nie ulega poprawie. Za nami kolejna taka zima, w wielu krajach europejskich – bez pokrywy śnieżnej, stanowiącej rezerwy wody na pierwsze tygodnie okresu wegetacji. W przypadku jabłoni niedobory wody mogą nie tylko znacznie ograniczyć plony, ale także pogorszyć kondycję drzew i jakość owoców. To sprawia, że warto przemyśleć założenie instalacji do nawadniania. Takie rozwiązanie pomaga dostarczać drzewom wodę w krytycznych okresach suszy i poprawić potencjał plonotwórczy na kolejne lata.
Ze względu na dążenie do uzyskiwania jak najbardziej oszczędnego, a więc zrównoważonego gospodarowania zasobami wody, zwłaszcza przy ograniczonej jej dostępności i wydatku jej źródła, najbardziej przydatny jest system nawadniania kroplowego. W tym rozwiązaniu stosuje się linie kroplujące z umieszczonymi wewnątrz przewodów polietylenowych kroplownikami. To jednak nie wszystkie zalety tego sposobu nawadniania. Wraz z wodą można także dostarczać nawozy. Fertygacja to jeden z bardziej zrównoważonych sposobów odżywiania drzew, ponieważ rozpuszczone w wodzie nawozy są łatwo przyswajalne przez rośliny, a ponadto dostarczane są one w ściśle określonej dawce bezpośrednio w rzędy drzew. Dzięki temu można też wprowadzać do sadu te makro- i mikroelementy, które w danej części sezonu wegetacyjnego są drzewom najbardziej potrzebne.
Warto też pamiętać, że dawki składników dostarczanych za pomocą fertygacji są kilkukrotnie mniejsze od dawek składników zalecanych w nawożeniu metodami tradycyjnymi, co nie pozostaje bez wpływu na środowisko naturalne i wpisuje się w strategię produkcji zrównoważonej.
Źródło: Biuro prasowe "Czas na zrównoważoną produkcję owoców"
